الصّادق (علیه السلام)- عَنِ الْحَسَنِبْنِعَلِیِّبْنِمُحَمَّدٍ ... قال الصادق (علیه السلام): و لَرُبَّمَا تَرَکَ بَعْضُ شِیعَتِنَا فِی افْتِتَاحِ أَمْرِهِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَیَمْتَحِنُهُ اللَّهُ بِمَکْرُوهٍ لِیُنَبَّهَ عَلَی شُکْرِ اللَّهِ وَ الثَّنَاءِ عَلَیْهِ وَ یُمْحَقَ وَصْمَهًُْ تَقْصِیرِهِ عِنْدَ تَرْکِهِ قَوْلَ بِسْمِ اللَّهِ قَالَ وَ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ لِعِبَادِهِ أَیُّهَا الْفُقَرَاءُ إِلَی رَحْمَتِی قَدْ أَلْزَمْتُکُمُ الْحَاجَهًَْ إِلَیَّ فِی کُلِّ حَالٍ وَ ذِلَّهًَْ الْعُبُودِیَّهًِْ فِی کُلِّ وَقْتٍ فَإِلَیَّ فَافْزَعُوا فِی کُلِّ أَمْرٍ تَأْخُذُونَ فِیهِ وَ تَرْجُونَ تَمَامَهُ وَ بُلُوغَ غَایَتِهِ فَقُولُوا عِنْدَ افْتِتَاحِ کُلِّ أَمْرٍ صَغِیرٍ أَوْ عَظِیمٍ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ أَیْ أَسْتَعِینُ عَلَی هَذَا الْأَمْرِ بِاللَّهِ.
امام صادق (علیه السلام) و چه بسا! برخی از شیعیان ما در آغاز کار بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ را [فراموشکند و] واگذارد! در نتیجه؛ خدا به گرفتاری و بلا، دچارش کند برای اینکه آگاه و بیدارش سازد! تا شکر و ثنای او بهجای آورد. و در آن گرفتاری و بلا، لکّهی ننگ و تقصیر و کوتاهی او را بههنگام ترک بِسْمِ اللهِ از او بزداید. خدای تعالی به بندگانش فرمود: ای نیازمندان رحمتم! بهراستی؛ ذلّت بندگی را [در همه حال] و نیاز را [در همهی اوقات]، گردنگیرتان ساختم! پس در [هر چیز و] هرکاری که شروع میکنید و به تمام آن و بلوغ نهاییش امیدوارید، بهسوی من کرنش کنید و آغاز هر مطلب کوچک و بزرگی، بگویید: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ که در واقع چنین گفتهاید: بر این کار، استعانت و یاری از خدا میطلبم.
هرگونه تبلیغات در صورت انجام ارتباطی به این وبلاگ ندارد
استفاده از کلیه مطالب با ذکر صلوات آزاد است
أمیرالمؤمنین (علیه السلام)- عن الصادق (علیه السلام): لَقَدْ دَخَلَ عَبْدُ اللَّهِبْنُیَحْیَی عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام). فَقَالَ عَبْدُاللَّهِبْنُیَحْیَی: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) قَدْ أَفَدْتَنِی وَ عَلَّمْتَنِی فَإِنْ أَرَدْتَ أَنْ تُعَرِّفَنِی ذَنْبِیَ الَّذِی امْتُحِنْتُ بِهِ فِی هَذَا الْمَجْلِسِ حَتَّی لَا أَعُودَ إِلَی مِثْلِهِ. قَالَ: تَرْکُکَ حِینَ جَلَسْتَ أَنْ تَقُولَ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَجَعَلَ ذَلِکَ لِسَهْوِکَ عَمَّا نُدِبْتَ إِلَیْهِ تَمْحِیصاً بِمَا أَصَابَکَ. أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله) حَدَّثَنِی عَنِ اللَّهِ عَزَّوجَلَّ کُلُّ أَمْرٍ ذِی بَالٍ لَمْ یُذْکَرْ فِیهِ بِسْمِ اللهِ فَهُوَ أَبْتَرُ؟ فَقُلْتُ: بَلَی! بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی، لَا أَتْرُکُهَا بَعْدَهَا. قَالَ: إِذاً تَحْظَی بِذَلِکَ وَ تَسْعَدُ ثُمَّ قَالَ عَبْدُاللَّهِبْنُیَحْیَی: یَا أَمِیرَالْمُؤْمِنِینَ (علیه السلام) وَ مَا تَفْسِیرُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ؟ قَالَ: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَرَادَ أَنْ یَقْرَأَ أَوْ یَعْمَلَ عَمَلًا فَیَقُولُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِفَإِنَّهُ تُبَارَکُ لَهُ فِیه.
امام علی (علیه السلام) از امام صادق (علیه السلام) روایت است: عبداللهبنیحیی بر امام علی (علیه السلام) وارد شد و گفت: «ای امیرمؤمنان! اگر میخواهی به من فایده رسانی و مرا آموزش دهی؛ به من آن گناهی را که برایش در این مجلس گرفتار بلا شدم بشناسان تا بدان باز نگردم»؟ فرمود: «آن این بود که هنگام نشستن بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ نگفتی و خدا از تو این بیادبی و ترک وظیفه را چنین نمود که این مصیبت و گرفتاریت، تو را پاک کرد. آیا ندانستی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از جانب خدای عزّوجلّ به من فرمود: «هرکار مهمّی که در آن بسم الله گفته نشود دنباله بریده شود». گفتم: «پدر و مادرم بقربانت! از این پس آن را واننهم». فرمود: «در این صورت به آن بهرهمند شوی و خوشبخت گردی». عبداللَّهبنیحیی گفت: «ای امیرمؤمنان! تفسیر بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ چیست»؟ فرمود: «بنده هرگاه؛ ارادهی خواندن یا بهجا آوردن عملی داشت، میگوید: بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ به این معنا که: [به این اسم، این کار را به جا میآورم]. پس؛ هر عملی که به جا میآورد، در آن با [بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ] آغاز کند. یقینا! برایش در آن، میمنت و مبارکی است».
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۲
بحارالأنوار، ج۸۹، ص۲۴۲
هرگونه تبلیغات در صورت انجام ارتباطی به این وبلاگ ندارد
استفاده از کلیه مطالب با ذکر صلوات آزاد است
سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام، هدیه به ساحت مقدس حضرت زهراء سلام الله علیها، ائمه اطهار علیهم السلام، امام خامنه ای حفظه الله تعالی و ارواح طیبه شهداء صلوات
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلسَّلامُ عَلَیکمْ یا اَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّة
درهاى نیکوکارى
امام علی علیه السلام فرمودند:
ثَلاثٌ مِنْ اَبْوابِ الْبِرِّ: سَخاءُ النَّفْسِ، وَ طیبُ الْکَلامِ، وَ الصَّبْرُ عَلَى الاَْذى؛
سه چیز از درهاى نیکوکارى محسوب مى شود: سخاوت نفس، خوش زبانى و صبر در مقابل ناملایمات.
بحار الانوار، جلد 68، صفحه 89.
شرح حدیث:
بِرّ، به معنى نیکوکارى، مفهوم بسیار گسترده اى دارد و تمام نیکوکارى ها را شامل مى شود; نیکوکارى هاى معنوى، مادّى، فردى، اجتماعى، اخلاقى، اقتصادى، سیاسى، اجتماعى و مانند آن. این که خداوند متعال در آیه شریفه 44 سوره بقره مى فرماید: (أتَأمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ و تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ)؛ «آیا مردم را به نیکى دعوت مى کنید، امّا خودتان را فراموش مى نمایید؟!» معناى وسیعى دارد.
یکى از لغویّین مى گوید: «بِرّ» از «بَرّ» به معنى بیابان گرفته شده است و از آن جا که بیابان وسیع و گسترده است، بدین جهت عرب به هر کارى که زندگى انسان را وسیع کند و گسترش دهد «بَرّ» مى گوید. «بَرّ» یکى از صفات خداوند متعال است: (اِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحیمُ)(1).
به هر حال حضرت على (علیه السلام) سه کار را به عنوان در ورودى ابواب برّ معرّفى کرده است:
اوّل: سخاوت نفس
منظور از سخاوت نفس این است که این فضیلت اخلاقى به گونه اى در قلب انسان ریشه دار شود که قلباً از سخاوت خوشحال شود. چون گاهى انسان سخاوت را بر خویشتن تحمیل مى کند، براى درک ثواب بخشش مى کند، ولى با اکراه؛ امّا گاهى به هنگام سخاوت قلبش شاد مى گردد و وجودش آرام مى شود، چنین سخاوتى در درون جان انسان نفوذ کرده و بسیار عالى است.
ما نباید فراموش کنیم که خداوند حوایج بسیارى از بندگانش را به وسیله ما انجام مى دهد و تصوّر نکنیم که هر چه داریم مخصوص خود ماست؛ بلکه گاه ما تنها واسطه هستیم. و خوشا به حال بندگانى که واسطه بین خداوند و نیازمندان هستند. خداوند متعال این مطلب را به صورت زیبایى در آیه هفتم سوره حدید چنین بیان کرده است:
(آمِنُوا بِاللهِ وَ رَسُولِه وَ اَنْفِقُوا مِمّا جَعَلَکُمْ مُسْتَخْلَفینَ فیهِ); «به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از آنچه شما را جانشین و نماینده (خود) در آن قرار داده انفاق کنید».
شرح مسأله انفاق در زندگى ائمّه اطهار (علیهم السلام) کتاب جداگانه اى مى طلبد، برخى از ائمّه (علیهم السلام) در طول عمر بابرکتشان چندین بار تمام اموال خود را با فقرا تقسیم کردند(2) و داستان سوره دهر نمونه بارز این ادّعا است(3).
دوم: خوشی زبانی
سخن نرم و اخلاق خوش سرمایه اى است که تمام نمى شود. سرمایه مالى انسان محدود و توقّع و نیاز نیازمندان نامحدود است، و روشن است که محدود پاسخ گوى نامحدود نیست. امّا خداوند حکیم سرمایه نامحدودى به نام زبان خوش به انسان داده تا در مقابل توقّع نامحدود نیازمندان پاسخگو باشد. باید با آنان با زبان خوش و به دور از خشونت و تندى برخورد کرد. اگر نمى توان از نظر مادّى کمک کرد باید به نرمى و ملاطفت جواب آن ها را گفت. کارى که ادب مى کند ده ها استدلال نمى کند. طیب کلام، مخصوصاً در زمان ما، که ما را متّهم به خشونت مى کنند، جاذبه عجیبى دارد.
سوّم: تحمّل ناملایمات
دنیا محلّ مشکلات و سختى ها و ناملایمات است; مصیبت، خشکسالى، قحطى، زلزله، سیل، بیمارى هاى مختلف و مانند آن، همگى ناملایمات این دنیاست. بچّه هاى همسایه ایجاد مزاحمت مى کنند، در نانوایى نوبت را مراعات نمى کنند، در رانندگى برخوردهایى به وجود مى آید و ناملایمات دیگرى که همه روزه با آن روبرو هستیم، باید همه این ها را تحمّل کرد و با زبان خوش تذکّر داد، تا بتوان به دروازه هاى نیکوکارى رسید.
پینوشتها:
1. سوره طور، آیه 28.
2. مرحوم حاج شیخ عبّاس قمى در منتهى الآمال، جلد اوّل، صفحه 417، به نقل از امام صادق (علیه السلام)مى گوید: «امام حسن (علیه السلام) سه مرتبه تمام دارایى خویش را با فقرا تقسیم کرد، نصف آن را براى خود برداشت و نصف دیگر را به فقرا داد!».
3. مشروح این داستان را به نقل از منابع اهل سنّت در کتاب «آیات ولایت در قرآن» آورده ایم.
منبع: 110 سرمشق از سخنان حضرت على علیه السلام، آیت الله العظمى مکارم شیرازى دام ظله، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادى، قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب علیه السلام، 1384.
منبع (ادامه...)؛
https://rasekhoon.net/hadith/3986/page5
سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام، هدیه به ساحت مقدس حضرت زهراء سلام الله علیها، ائمه اطهار علیهم السلام، امام خامنه ای حفظه الله تعالی و ارواح طیبه شهداء صلوات
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم,بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
اَلسَّلامُ عَلَیکمْ یا اَهْلَ بَیتِ النُّبُوَّة
رابطه شخصیت و تقوا
امام علی علیه السلام فرمودند:
مَنْ اَحَبَّ الْمَکارِمَ اجْتَنَبَ الَْمحارِمَ؛
کسى که مى خواهد با شخصیّت شود باید از گناه پرهیز کند.
بحار الانوار، جلد 74، صفحه 419.
شرح حدیث:
تعبیرات زیادى در روایات دیده مى شود که آبرو و عظمت و عزّت در دنیا را نیز براى انسان هاى با تقوى مى داند. خداوند متعال مى فرماید: (لِلّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسوُلِه وَ لِلْمُؤْمِنینَ)؛ «عزّت فقط از آنِ خداوند و پیامبرش و مؤمنین به آن ها است»(1).
از سوى دیگر در برخى از روایات آمده است که فلان گناه آبروى انسان را مى برد و از شخصیّت وى مى کاهد. از مجموع این مطالب استفاده مى شود که رابطه اى بین تقوى و ارزش انسان در دنیا وجود دارد.
روایت فوق پیرامون همین مطلب سخن مى گوید، و حتّى یافتن شخصیّت مناسب اجتماعى را در سایه دورى از گناه و اطاعت پروردگار عالم مى داند. یعنى ثواب و عقاب تنها جزا و پاداش نیکوکار و گناهکار نیست، بلکه گناه و طاعت آثارى در همین دنیا دارد.
و به تعبیر دیگر دین فقط براى جهان آخرت نیست، بلکه براى دنیا هم مفید است. مثلا شخصى که دروغ مى گوید، نهایتاً چند بار موفّق به پرده پوشى مى گردد، ولى بالاخره رسوا مى شود و پس از رسوایى ناشى از گناه، مردم دیگر به او اعتماد نمى کنند.
بنابراین تقوى درختى است که ثمرات آن در دنیا و آخرت قابل استفاده است.
ضمناً فراموش نکنیم که نهال تقوى همه روزه احتیاج به آبیارى و مراقبت دارد و گرنه پژمرده مى گردد، روز و شب باید توبه و استغفار کرد. انسان هنگامى که از خانه بیرون مى رود باید خود را به خدا بسپارد و همواره مراقب اعضاى خویشتن باشد.
پی نوشت:
1. سوره منافقین، آیه 8.
منبع: 110 سرمشق از سخنان حضرت على علیه السلام، آیت الله العظمى مکارم شیرازى دام ظله، تهیه و تنظیم: ابوالقاسم علیان نژادى، قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب علیه السلام، 1384.
منبع (ادامه مطلب ...):
https://rasekhoon.net/hadith/3986/page5
سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان علیه السلام، هدیه به ساحت مقدس حضرت زهراء سلام الله علیها، ائمه اطهار علیهم السلام، امام خامنه ای حفظه الله تعالی و ارواح طیبه شهداء صلوات
الّلهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَعَجِّل فَرَجَهُم
حدیث توصیه های اخلاقی
خداوند عزّ و جلّ فرمود:
یا بنی ادم اطیعونی بقدر حاجتکم الی و اعصونی بقدر صبرکم علی النار و اعملو للدنیا
بقدر لبثکم فیها و تزو دوا للاخرة بقدر مکثکم فیها.
یا بنی ادم زارعونی و عاملونی و اسلفونی اربحکم. عندی ما لا عین رأت و لاادن سمعت و
لا خطر علی قلب بشر
یابن ادم اخرج حب الدنیا من قلبک فانه لا یجتمع حب الدنیا و حبی فی قلب واحد
یابن ادم اعمل بما امرتک و انته عما نهیتک اجعلک، حیاً لا توت ابداً
یابن ادم اذا وجدت قساوة فی قلبک و سقماً فی جسمک و نقیصة فی مالک و حریمة فی رزقک
فاعلم انک قد تکلمت فیما لا یعنیک
یابن ادم أکثر من الزاد فان الطریق بعید، و خفف الحمل فان الصراط دقیق و اخلص العمل
فان الناقد بصیر و اخر نومک الی القبور و فخرک الی المیزان و لذاتک الی الجنة و کن
لی اکن لک و تقرب الی بالاستهانة بالدنیا تبعد عن النار
یابن ادم لیس من انکسر مرکبه و بقی علی لوحة فی البحر باعظم مصیبة منک لانک من
ذنوبک علی یقین و من عملک علی خطر.
ای فرزند آدم! به اندازهای که به من نیازمند هستید مرا اطاعت کنید و به اندازهای
که صبر بر آتش دوزخ دارید، مرا نافرمانی کنید و به اندازهای که در دنیا باقی
هستید، برای دنیا عمل کنید و به مقداری که در آخرت باقی هستید برای آن زاد و توشه
فراهم کنید.
ای فرزند آدم! در زراعت و معاملات خویش (همچون معامله سلف که بهاء را از پیش می
دهید) مرا طرف معامله خویش قرار دهید تا به شما سودی دهم که نه چشمی دیده و نه گوشی
شنیده و نه بر قلب انسانی خطور کرده
ای فرزند آدم! دوستی را از دل خویش بیرون کن زیرا دوستی دنیا و محبت من در یک دل
جمع نمی شود
ای فرزند آدم! آنچه را به تو فرمان داده ام انجام بده و از آنچه تو را باز داشته ام
دست بردار تا تو را زنده ای قرار دهم که هرگز نمی میرد.
ای فرزند آدم! هنگامی که در دلت سختی و در جسمت بیماری و در مالت کمبود و در روزیت
محرومیت یافتی، پس بدان (علت آن) سخن گفتن تو در اموری است که فائدهای برای تو
ندارد.
ای فرزند آدم! زاد و توشه بسیار فراهم کن زیرا راه بسی دور است، و بار خویش را سبک
گردان زیرا (پل) صراط بسیار باریک است، و عمل خویش را خالص گردان چونکه بازرس بی
نهایت بینا میباشد، و خواب (بسیار و طولانی) خود را برای قبر به تأخیر بینداز، و
فخر و مباهات کردن را برای ترازوی (سنجش اعمال) قرار بده، و لذت بردن خویش را برای
بهشت بگذار و (خالص) برای من باش، تا برای تو باشم، و با پست شمردن دنیا به من
نزدیک شو، (تا در مقابل) از آتش دوزخ دور گردی.
ای فرزند آدم! کسی که در میان دریا کشتی او شکسته، و بر تخته پارهای باقی مانده
است، مصیبتاش بزرگتر از تو نیست، زیرا تو به گناهت یقین داری و از عملت نزدیک به
هلاکتی.
جواهرالسنیه، ص 139
استفاده از کلیه مطالب با ذکر صلوات آزاد است